MEVLANA SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ

 

MELEK EFENDİ

 

MEVLANA SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ, EDİRNE’DE DOĞMUŞTUR. PEYGAMBER EFENDİMİZ ALEYHİSSELAMULLAH HAZRETLERİNİN NESL-İ PAKİNDEN BİR AİLEYE MENSUPTUR.

SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ HAYATININ İLK YILLARINI EDİRNE’DE GEÇİRMİŞ, BİLAHARE, İLİM VE MANEVİYAT YOLUNDA YÜRÜMEK VE YÜCELMEK GAYESİYLE İSTANBUL’A GELMİŞTİR.1 İSTANBUL’DA DEĞİŞİK İLİM MAHFİLLERİNE DEVAM EDEREK DİNİ VE TASAVVUFİ İLİMLERDE DERİNLEŞMİŞTİR.

İSTANBUL’DA BULUNDUKLARI YILLARDA “MELEK GİBİ BİR İNSAN” OLARAK GÖRÜLMÜŞ, SEVGİ VE SAYGIYA MAZHAR OLMUŞTUR. AYRICA, KENDİLERİNE “HAFIZ” OLMALARI NEDENİYLE DE MUSTAFA HAKİ EFENDİ HAZRETLERİ İLE BİRLİKTE “MELEK HAFIZ”, “MELEK EFENDİ” İSİMLERİ VERİLMİŞTİR.2

EDİRNELİ SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ, NAKŞİBENDİYYE TARİKATININ “HALİDİYYE” KOLUNUN ÖNEMLİ ŞEYHLERİNDENDİR. İSTANBUL EMİNÖNÜ’NDE HACI BEŞİR AĞA TEKKESİ’Nİ YENİDEN CANLANDIRIP BİR “HALİDΔ MERKEZİ OLMASINI SAĞLAMIŞ VE BURADA ÖNEMLİ ÇALIŞMALAR YAPMIŞTIR.3

ŞEYHİ MEVLANA SEYYİD ŞEYH HACI FEYZULLAH EFENDİ HAZRETLERİ’NİN 1876 YILINDA AHİRETE İRTİHALLERİ ÜZERİNE “FATİH HALICILAR TEKKESİ” VE “FEYZULLAH EFENDİ DERGÂHI” OLARAK MEŞHUR OLAN TEKKENİN POSTNİŞİNİ OLMUŞ VE VEFATLARINA KADAR BU GÖREVDE BULUNUP İRŞAD VAZİFESİ YAPMIŞLARDIR.4

SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ, BİR NAKŞİBENDİ-HALİDİ VE MEVLEVİ ŞEYHİ OLARAK BİRÇOK KİŞİYE MANEVİ REHBERLİK YAPMIŞ, KEMALATLARINI TAMAMLAMALARINA VESİLE OLMUŞTUR. BU DERGÂHTA YETİŞEREK MÜRŞİDLİK MAKAMINA ERİŞEN BAZI ŞEYHLER ŞUNLARDIR: 

ŞEYH HASAN VİSALİ EFENDİ

ŞEYH MEVLANA KÜÇÜK HÜSEYİN HÜSNÜ EFENDİ

VİDİNLİ ŞEYH HACI SADIK EFENDİ ( HACI FEYZULLAH EFENDİ’NİN OĞULLARI)

ÇORUMLU ŞEYH ÖMER LÜTFİ EFENDİ

MANASTIRLI ŞEYH HACI TALHA EFENDİ

İSTANBULLU ŞEYH RÜSTEM EFENDİ

KALENDERHANE MEKTEBİ MUALLİMİ ŞEYH OSMAN EFENDİ

EMİN BABA TEKKESİ ŞEYHİ SEYYİD HALİLÜR-RAHMAN EFENDİ

ŞEYH NECİP EFENDİ

ŞEYH AHMED EFENDİ

ŞEYH HAFIZ SADETTİN EFENDİ

ŞEYH HAFIZ MUHAMMED EFENDİ

ŞEYH HAFIZ NUSUSİ EFENDİ

ŞEYH HAFIZ KUDDUSİ EFENDİ

ŞEYH HACE MESUD EFENDİ

ŞEYH İBRAHİM ŞABAN EFENDİ

ŞEYH YAFALI AHMED EFENDİ

ŞEYH MEHMED RIDVAN EFENDİ

ŞEYH EMİN EDHEM EFENDİ

ŞEYH DEBBAĞ AHMED EFENDİ

ŞEYH HÜSEYİN EFENDİ

ŞEYH MEHMED FAİK EFENDİ

ŞEYH UŞŞAKİ OSMAN EFENDİ

ŞEYH SALİH FEVZİ EFENDİ

ŞEYH KADIRGALI OSMAN EFENDİ

ŞEYH KADIRGALI OSMAN EFENDİ.5

SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ’NİN VEFATINDAN SONRA MANEVİ KARDEŞLERİ VE HALİFESİ ŞEYH HASAN VİSALİ EFENDİ DERGÂHIN ŞEYHİ OLMUŞ VE 1902 YILINA KADAR BU GÖREVİ YERİNE GETİRMİŞTİR. ŞEYH HASAN VİSALİ EFENDİ HAZRETLERİNİN VEFATLARI ÜZERİNE DE DERGÂHIN ŞEYHİ MEVLANA KÜÇÜK HÜSEYİN HÜSNÜ EFENDİ HAZRETLERİ OLMUŞTUR.

MEVLANA KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ HAZRETLERİ, MANA ÂLEMİNDEN GELEN BİR İŞARET ÜZERİNE, EDİRNELİ SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ’YE İNTİSAB ETTİKLERİNİ İFADE ETMİŞLER VE ŞEYHİ HAKKINDA DUYGULARINI ŞÖYLE DİLE GETİRMİŞLERDİR:  “— VÜCUDUM TOPRAK OLSA DAHİ, ONUN YAPTIĞI İYİLİĞİN KARŞILIĞINI VEREMEM.”

YİNE BİR GÜN BİRLİKTE BULUNDUKLARI BİR SIRADA MEHMED NURİ EFENDİ’NİN GÖZLERİNDEN, ŞIPIR ŞIPIR YAŞLAR DAMLAR.. KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ HAZRETLERİ BU DURUMU GÖRÜNCE KENDİLERİNE SORAR:

“— BU ŞEKİLDE AĞLAMANIZA SEBEP NEDİR?.” ŞU CEVABI ALIR: “—KÜÇÜK HÜSEYİN, PLEVNE’YE O KADAR TEVECCÜH EDİYORUM DA; İÇERİDE TEVECCÜHÜ KABUL EDECEK BİR İHVAN GÖREMİYORUM.. BU YÜZDEN TEVECCÜHLER GERİ GELİYOR…”

MEVLANA KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ HAZRETLERİ, HOCASI SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİ VE HALİFESİ ŞEYH HASAN VİSALİ EFENDİ HAZRETLERİ HAKKINDA ŞÖYLE SÖYLEMİŞTİR: “— MEHMED NURİ EFENDİ İLE HASAN VİSALİ EFENDİ ÇİFTLERDİ; BİZ ONLARIN HER İKİSİNE YARDIMCI OLARAK GELDİK.”

KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ HAZRETLERİ, BİR BAŞKA ZAMAN DA ŞÖYLE DEMİŞTİR: “ERBAİNDEYDİM. HAREM-İ ŞERİF’İN KAPISINI AÇARKEN ŞU SÖZLE KARŞILAŞTIM: “— NÖBET SENİNDİR; FAKAT ÖNÜNDE İKİ KİŞİ VARDIR.”6 

MEVLANA KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ HAZRETLERİ İLAHİ KLASİKLERİ ARASINDA YERİNİ ALMIŞ OLAN “YÂ HÜSEYN-İ NAKŞIBEND” REDİFLİ BİR MANZÛMESİNDE DE MANEVİ NİSBETİNİ ŞİİR DİLİYLE ŞÖYLE İFADE ETMİŞTİR:

“ŞÜPHE YOK KİM ŞÂH FEYZULLAH’DAN ALDIN NİSBETİ7

ŞEYH MUHAMMED NÛRİ DE İKMAL EDİNCE HALVETİ

ŞEYH VİSÂLÎ OLDU ELHAK PÎR-İ HIRKA SOHBETİ

ZÜBDE-İ HER ÜÇ İMAMSIN YÂ HÜSEYN-İ NAKŞIBEND”

“ÇERKEZ ŞEYHİ” OLARAK BİLİNEN ÇORUMLU MEVLANA ŞEYH ÖMER LÜTFİ HAZRETLERİ DE HOCASI EDİRNELİ SEYYİD MEHMED NURİ EFENDİ HAZRETLERİYLE İLGİLİ UNUTAMADIKLARI BİR HATIRALARINI ŞÖYLE ANLATMIŞTIR:

“- DAHA 7 YAŞLARINDA İKEN SIK SIK RÜYALARIMDA BİR ZAT GÖRÜYORDUM VE BANA DEVAMLI, “İLİM ÖĞRENMEK İÇİN İSTANBUL’A GEL!” DİYORDU..

BU ARADA AKRABAMIZ OLAN KUNDUKZADE MUSA PAŞA (İLK HARİCİYE VEKİLİ BEKİR SAMİ’NİN BABASI), TAHSİLİMİ TAMAMLAMAM İÇİN BENİ İSTANBUL’A GETİRDİ. *

BU DÖNEMLERDE BİR YANDAN MEDRESEYE DEVAM EDERKEN BİR YANDAN DA RÜYAMDA GÖRDÜĞÜM O ZATI BULMAK İÇİN HER CUMA NAMAZINI BAŞKA BİR CAMİDE KILIYORDUM. BİR CUMA GÜNÜ, RÜYALARIMDA GÖRDÜĞÜM O ZATLA KARŞILAŞTIM. BU ZAT-I ŞERİF, HOCAM EDİRNELİ ŞEYH SEYYİD MUHAMMED NÛRÎ EFENDİ HAZRETLERİ İDİ..

HOCAM BENİ GÖRÜNCE, DİĞER MÜRİDLERİNE, “GARİPTİR, KOLLAYIN” BUYURMUŞLAR.. BU VAKİTTEN İTİBAREN TAM 16 YIL YANLARINDA VE HİZMETLERİNDE BULUNUP FEYZ VE HİMMETLERİNE KAVUŞTUM..

1884 YILINDA MANEVİ EĞİTİMİMİN TAMAMLANDIĞINI BİLDİREREK İCAZETİMİ VERDİLER VE EMİRLERİ ÜZERİNE İRŞAD İÇİN SİVAS’IN AZİZİYE KAZASINA BAĞLI OLAN KAZANCI KÖYÜ’NE GİDİP YERLEŞTİM. BU SEBEPLE, TALEBEMİZDEN OLAN SULTAN ABDÜLHAMİD HAN’IN HANIMININ VE BİZZAT SULTANIN İSTANBUL’DA KALIP İSTEDİĞİMİZ YERDE TEKKE AÇABİLECEĞİMİZ TEKLİFLERİNİ KABUL ETMEMİZ MÜMKÜN OLMADI… KENDİLERİ DUAMIZI ALDILAR, MADDİ VE MANEVİ OLARAK HİZMETİMİZDE BULUNDULAR..”8

SEYYİD MEHMED NURİ EL-EDİRNEVİ HAZRETLERİ, 1884 YILINDA İSTANBUL’DA HAKK’IN RAHMETİNE KAVUŞMUŞ VE EYÜP MEZARLIĞINDA KAŞGARİ DERGÂHI’NA YAKIN BİR YERDE DEFNEDİLMİŞTİR. ZAMANLA, AİLE EFRADI, HOCA VE TALEBELERİ İLE BİRLİKTE MEDFUN BULUNDUKLARI YER NAKŞİ – HALİDİ YOLU KABRİSTANI HALİNE GELMİŞTİR. MEZAR TAŞINDA ŞÖYLE YAZILIDIR:

“TARİKAT-I ÂLİYYE-İ NAKŞİBENDİYYE MEŞAYİH-İ İZAMINDAN ES-SEYYİD EL HÂC MEHMED NURİ EL-EDİRNEVİ (KSA) EFENDİ HZ.”

 

ALLAH ŞEFAATLARINA, FEYZ VE HİMMETLERİNE NAİL EYLESİN!.. AZİZ VE PAK RUHLARI İÇİN EL-FATİHA!…

Dipnotlar:

1. “Osmanlı’nın İkinci Başkenti Edirne’de Tasavvuf Kültürü”, Selami Şimşek, Buhara Yayınları.

2. “Osmanlı Toplumunda Tasavvuf, ( 19. Yüzyıl)”, Hür Mahmut Yücer, İnsan Yayınları, 2003, s. 338.

3. “Çorum’da Nakşbendiliğin Tarihi Süresi ve Temsilcileri”, makale, Ahmed Cahid Haksever, Hitit Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008/1, c.7, sayı:13, ss.61-82.

4. Mevlânâ Küçük Hüseyin Efendi, Abdulkadir Akçiçek, İstanbul, 1988.

5. “Tasavvuf, Tarikatler ve Silsileler”, Seyyid Muhammed Hoca Efendi, c.3, s.18-19, Ustaoğlu Kitabevi, İst. 2005.

6. Mevlânâ Küçük Hüseyin Efendi, Abdulkadir Akçiçek, İstanbul, 1988.

7. “Küçük Hüseyin Efendi Ve Abdulkadir Töre”, Prof. Dr.Mustafa KARA (Yusuf Ömürlü-Mustafa Tahralı tarafından neşre hazırlanmış Abdülkâdir Töre’nin “Türk Mûsikîsi’nin Klasikleri: İLÂHÎLER”, İst. 1985 adlı eseri)

 

8. “Çorum’da Nakşbendiliğin Tarihi Süresi ve Temsilcileri”, makale, Ahmed Cahid Haksever, Hitit Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008/1, c.7, sayı:13, ss.61-82.

Yazar: Seyyid Fahreddin Behramşah

SEYYİD AHMED TURAN HAZRETLERİ (MAMULO HOCA)

…

ANNEMİN KARNINDA ÜÇ AYLIK İKEN,

NUHU NEBİYE ERİP ONUNLA KALDIM,

ADEM ATA OLUP GERİYE DÖNDÜM,

ASLINI SÖYLEMEK NEFSİME GELDİ.

…

BEŞERİYET ŞEKLİNDE YA RAB BEKLETME BENİ,

MECAZI SÖZLER İLE YA RAB SÖYLETME BENİ,

TEZ TEZ GÖSTER ZATINI YA RAB ÖZLETME BENİ,

DEĞİRMENCİ… KURBAN BU DAHİ SANA AZ GELDİ.

…

DAKİKADA OTUZ YILLIK İŞ GÖRDÜM,

DAKİKADA OTUZ YILLIK KIŞ GÖRDÜM,

TAYYİ ZAMAN MEKAN İLE KUŞ OLDUM,

DEĞİRMENCİ KURBAN BU DAHİ SANA AZ GELDİ.

…

VÜCUDUM BİR DEĞİL YEDİ İNSANIM,

YEDİ YERDE ZİKİR ETMEKTEDİR LİSANIM,

HER VÜCUDUM BİR İLDE EDER SEYRANIM,

ENFÜSÜ GÖRÜNCE AFAK AZ GELDİ.

…

BİR VÜCUDUM HİDDET EDER GAZAPLA,

BİR VÜCUDUM HAYA EDER EDEPLE,

BİR VÜCUDUM MİRAC EDER MİHRAPTA,

BİR VÜCUDUM GARK OLDU ZATA SEMA AZ GELDİ.

…

RÜYAMDA KABEYİ GÖRMEYLE BAŞLADI,

RAVZAYI ENBİYAYA GİRMEYLE BAŞLADI,

HERGÜN BİN İLDE GEZMEYLE BAŞLADI,

ASLINI ANLADIĞIM HALDE AZ GELDİ…

…

OTUZÜÇBİN ALEM BENDE DOĞMUŞTUR,

EN EDNASI MAH İLE ŞEMS OLMUŞTUR,

KAÇ VÜCUDUM ARZ SEMA KURMUŞTUR,

ASLINI ANLADIM YOLLAR DAHİ AZ GELDİ..

…

DENİZDE YÜRÜDÜM KARADA GİBİ,

TAYYİ ZAMAN MEKAN YAPTIM BURADA GİBİ,

HALK OLMUŞ MAHLUKAT KOYNUMDA GİBİ,

TARİFİ GÖRÜNCE HALLER AZ GELDİ!

…

BAĞLANDIM BİR YOLA BAŞI ARVASİ,

SEYYİDİ SADATIN AŞI HURMASI,

ÇOK HALDEN SONRA ARŞI GÖRMESİ,

TARİFİ GÖRÜNCE HALLER AZ GELDİ!

…

LEVH-İ MAHFUZ, RUHU AZAM BENDEDİR,

BENDE HALK OLMUŞ CÜMLE ALEM, DÜNYA BENİM BEDENİM,

KENDİ ELİMLE HAZIRLADIM, HAZIRDIR HER AN KEFENİM,

TAYYİ MEKAN-ZAMANDIR HALLERİM, BUNLAR DAHİ AZ GELDİ..

…

HASAN’IN HÜSEYİN’İN KUŞAĞI BENDE,

MUSA’YI KAZIM’IN SARIĞI BENDE,

KABE KAVSEYNİN VALLAHİ SIRRI BENDE,

RUHU AZAM BENİM, BU DAHİ AZ GELDİ…